สารให้ความหวานเทียมกับการควบคุมน้ำหนักและโรคเบาหวาน
สารให้ความหวานเทียมกับการควบคุมน้ำหนักและโรคเบาหวาน
สารให้ความหวานเทียม (Artificial Sweeteners) เป็นสารเติมแต่งที่ให้รสหวานแต่มีพลังงานต่ำหรือไม่มีเลย จึงมักถูกใช้เป็นทางเลือกของน้ำตาลในผลิตภัณฑ์อาหารและเครื่องดื่มต่างๆ สำหรับผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนักหรือระดับน้ำตาลในเลือด สารให้ความหวานเทียมที่ได้รับความนิยม ได้แก่ แอสพาร์แตม ซูคราโลส อะซีซัลเฟม-เค และสตีวิออล ไกลโคไซด์ (สกัดจากหญ้าหวาน) ซึ่งมีความหวานมากกว่าน้ำตาลทั่วไปหลายสิบถึงหลายร้อยเท่า จึงใช้ในปริมาณน้อยแต่ยังคงให้รสชาติที่ดีได้
งานวิจัยหลายชิ้นชี้ว่าการบริโภคสารให้ความหวานเทียมแทนน้ำตาลอาจช่วยลดการได้รับพลังงานและน้ำหนักตัวได้ในระยะสั้น เนื่องจากมีแคลอรีต่ำกว่ามาก แต่ยังให้ความหวานที่ใกล้เคียงกัน อย่างไรก็ตามผลระยะยาวต่อการควบคุมน้ำหนักยังไม่ชัดเจนนัก บางการศึกษาพบว่าการบริโภคเครื่องดื่มที่มีสารให้ความหวานเทียมเป็นประจำ อาจทำให้เกิดการชดเชยพลังงานโดยไปบริโภคอาหารอย่างอื่นมากขึ้น หรือเพิ่มความอยากอาหารหวานในภายหลัง ซึ่งส่งผลให้น้ำหนักไม่ลดลงหรืออาจเพิ่มขึ้นได้ในระยะยาว
งานวิจัยหลายชิ้นชี้ว่าการบริโภคสารให้ความหวานเทียมแทนน้ำตาลอาจช่วยลดการได้รับพลังงานและน้ำหนักตัวได้ในระยะสั้น เนื่องจากมีแคลอรีต่ำกว่ามาก แต่ยังให้ความหวานที่ใกล้เคียงกัน อย่างไรก็ตามผลระยะยาวต่อการควบคุมน้ำหนักยังไม่ชัดเจนนัก บางการศึกษาพบว่าการบริโภคเครื่องดื่มที่มีสารให้ความหวานเทียมเป็นประจำ อาจทำให้เกิดการชดเชยพลังงานโดยไปบริโภคอาหารอย่างอื่นมากขึ้น หรือเพิ่มความอยากอาหารหวานในภายหลัง ซึ่งส่งผลให้น้ำหนักไม่ลดลงหรืออาจเพิ่มขึ้นได้ในระยะยาว
นอกจากประเด็นด้านการควบคุมน้ำหนักและโรคเบาหวานแล้ว ยังมีข้อกังวลเกี่ยวกับความปลอดภัยของสารให้ความหวานเทียมบางชนิด เช่น แอสพาร์แตมอาจก่อให้เกิดอาการปวดศีรษะ วิงเวียน หรือมีผลต่อระบบประสาทในผู้ที่แพ้สาร ซูคราโลสอาจเปลี่ยนแปลงการตอบสนองต่ออินซูลินหรือส่งผลต่อภูมิคุ้มกัน สารให้ความหวานบางชนิดอาจทำให้ท้องเสียได้หากบริโภคปริมาณมาก เป็นต้น
อย่างไรก็ตามข้อมูลผลกระทบเชิงลบเหล่านี้ส่วนใหญ่ยังเป็นหลักฐานจากการศึกษาในหลอดทดลองหรือในสัตว์ทดลองเท่านั้น โดยคณะกรรมการความปลอดภัยด้านอาหารระหว่างประเทศ เช่น JECFA และ EFSA ต่างประเมินแล้วว่า สารให้ความหวานเทียมที่อนุญาตให้ใช้ในปัจจุบันมีความปลอดภัย หากบริโภคไม่เกินปริมาณที่กำหนด (ADI) แต่ก็ยังจำเป็นต้องมีการศึกษาวิจัยผลกระทบในระยะยาวในมนุษย์เพิ่มเติมอีกมาก
สรุปได้ว่าสารให้ความหวานเทียมเป็นทางเลือกหนึ่งสำหรับผู้ที่ต้องการควบคุมน้ำหนักหรือระดับน้ำตาลในเลือด แต่ก็ควรเลือกใช้อย่างระมัดระวังและเหมาะสม ไม่ควรพึ่งพาสารเหล่านี้มากจนเกินไปจนละเลยการบริโภคอาหารที่ดีต่อสุขภาพโดยรวม และหากมีอาการผิดปกติจากการบริโภคผลิตภัณฑ์ที่มีสารให้ความหวานเทียม ก็ควรหยุดรับประทานและปรึกษาแพทย์ทันที ทั้งนี้วิธีที่ดีที่สุดในการควบคุมน้ำหนักและป้องกันโรคเบาหวานคือการปรับพฤติกรรมการกิน เลือกอาหารที่มีประโยชน์ ลดหวานและไขมัน ควบคู่กับการออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอนั่นเอง
แหล่งอ้างอิงสำหรับบทความเรื่อง "สารให้ความหวานเทียมกับการควบคุมน้ำหนักและโรคเบาหวาน
- Lohner, S., Toews, I., & Meerpohl, J. J. (2017). Health outcomes of non-nutritive sweeteners: analysis of the research landscape. Nutrition journal, 16(1), 1-21.
- Azad, M. B., Abou-Setta, A. M., Chauhan, B. F., Rabbani, R., Lys, J., Copstein, L., ... & Zarychanski, R. (2017). Nonnutritive sweeteners and cardiometabolic health: a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials and prospective cohort studies. CMAJ, 189(28), E929-E939.
- Romo-Romo, A., Aguilar-Salinas, C. A., Brito-Córdova, G. X., Gómez-Díaz, R. A., & Almeda-Valdes, P. (2017). Sucralose decreases insulin sensitivity in healthy subjects: a randomized controlled trial. The American journal of clinical nutrition, 108(3), 485-491.
- Pepino, M. Y. (2015). Metabolic effects of non-nutritive sweeteners. Physiology & behavior, 152, 450-455.
- Pepino, M. Y. (2015). Metabolic effects of non-nutritive sweeteners. Physiology & behavior, 152, 450-455.
- Pearlman, M., Obert, J., & Casey, L. (2017). The association between artificial sweeteners and obesity. Current gastroenterology reports, 19(12), 1-8.
- Malik, V. S., & Hu, F. B. (2019). Sugar-sweetened beverages and cardiometabolic health: an update of the evidence. Nutrients, 11(8), 1840.
- Toews, I., Lohner, S., de Gaudry, D. K., Sommer, H., & Meerpohl, J. J. (2019). Association between intake of non-sugar sweeteners and health outcomes: systematic review and meta-analyses of randomised and non-randomised controlled trials and observational studies. BMJ, 364.
- Dalenberg, J. R., Patel, B. P., Denis, R., Veldhuizen, M. G., Nakamura, Y., Vinke, P. C., ... & Small, D. M. (2020). Short-term consumption of sucralose with, but not without, carbohydrate impairs neural and metabolic sensitivity to sugar in humans. Cell Metabolism, 31(3), 493-502.
- สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา. (2562). ความจริงของสารให้ความหวานแทนน้ำตาล. สืบค้นจาก https://www.fda.moph.go.th/sites/fda_news/Lists/List/Attachments/9963/sweeteners.pdf
แหล่งอ้างอิงเหล่านี้รวมถึงการศึกษาวิจัยล่าสุด บทความปริทัศน์ และข้อมูลจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ทั้งในและต่างประเทศ ซึ่งน่าจะช่วยให้เห็นภาพรวมของความรู้ทางวิทยาศาสตร์เกี่ยวกับสารให้ความหวานเทียมในปัจจุบันครับ อย่างไรก็ตาม เนื่องจากยังมีงานวิจัยใหม่ๆ เกี่ยวกับเรื่องนี้ออกมาเรื่อยๆ ก็ควรติดตามข้อมูลเพิ่มเติมต่อไปในอนาคต
